Nowa norma dotycząca oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach - OŚWIETLENIE - NORMY ELEKTRYCZNE - NORMY - NORMY OŚWIETLENIOWE - LUMINANCJA
Mouser Electronics Poland   Przedstawicielstwo Handlowe Paweł Rutkowski   Amper.pl sp. z o.o.  

Energetyka, Automatyka przemysłowa, Elektrotechnika

Dodaj firmę Ogłoszenia Poleć znajomemu Dodaj artykuł Newsletter RSS
strona główna ARTYKUŁY Technika świetlna Nowa norma dotycząca oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach
drukuj stronę
poleć znajomemu

Nowa norma dotycząca oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach

fot. Philips

Wymagania dotyczące zarówno bezpośrednio parametrów oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach jak i czynników, które wpływają na jakość tego oświetlenia, zawarte są w nowej normie, którą przyjęto w końcu roku 2011. Norma ta, opublikowana w oryginale, zastępuje poprzednią, wprowadzoną do normalizacji w roku 2004. W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące zmian i uzupełnień, przewidzianych w nowej normie.

Najważniejsze normy, stanowiące obecnie podstawę projektowania i oceny oświetlenia, wprowadzone do normalizacji w Polsce i UE w okresie ostatnich lat, są powtórnie przedmiotem prac Komitetu Technicznego 169 „Światło i oświetlenie” (CEN/TC169 „Light and lighting”) w Europejskiej Komisji Normalizacyjnej.

Zgodnie z informacjami, przedstawionym na stronie internetowej CEN [3], w fazie opracowywania znajdują się następujące normy:

  • prCEN/TR 13201-1 – Oświetlenie dróg – Cz. 1: Wybór klas oświetlenia,
  • prEN 13201 – Oświetlenie dróg – Cz. 2: Wymagania oświetleniowe,
  • prEN 13201 – Oświetlenie dróg – Cz. 3: Obliczenia parametrów oświetleniowych,
  • prEN 13201 – Oświetlenie dróg – Cz. 4: Metody pomiarów parametrów oświetleniowych,
  • prEN 13201 – Oświetlenie dróg – Cz. 5. Wymagania dotyczące efektywności energetycznej,
  • prEN 13032-4 – Światło i oświetlenie – Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw oświetleniowych – Cz. 4. Źródła i oprawy LED,
  • (-) Światło dzienne w budynkach.

Zakończenie prac nad wymienionymi normami przewidziane jest na sierpień 2014 roku (tylko część prCEN/TR 13201-1 ma być wcześniej – w maju 2013 roku).

Norma – prEN 1838 – Zastosowania oświetlenia – Oświetlenie awaryjne, będąca obecnie w fazie zatwierdzania, powinna zostać wprowadzona we wrześniu 2013 roku.

Norma EN 12464-1 Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Cz. 1: Miejsca pracy we wnętrzach, zatwierdzona przez CEN w kwietniu 2011 roku, ma obecnie status Polskiej Normy, opublikowanej w oryginale.

Wymagania nowej normy 

Zmiany i uzupełnienia normy dotyczą głównie:

  • uwzględnienia ważności oświetlenia dziennego,
  • specyfikacji minimalnych poziomów oświetlenia ścian i sufitów,
  • specyfikacji poziomów cylindrycznego natężenia oświetlenia oraz modelowania,
  • przypisania wymaganej równomierności oświetlenia do czynności,
  • zdefiniowania „pola tła” i wymagań oświetleniowych dla tej powierzchni,
  • siatki punktów obliczeniowych do wyznaczania natężenia oświetlenia,
  • oświetlenia przestrzeni we wnętrzu,
  • nowych ograniczeń luminancji opraw stosowanych w oświetleniu stanowisk z monitorami ekranowymi.

Rozkład luminancji 

W celu uzyskania odpowiedniego rozkładu luminancji należy uwzględnić luminancje wszystkich powierzchni, zależne od współczynników odbicia i poziomu natężenia oświetlenia na tych powierzchniach. W celu uniknięcia wrażenia mroku oraz dla podniesienia poziomu adaptacji wzroku osób w budynkach korzystne jest stosowanie jasnych powierzchni, szczególnie ścian i sufitu.

W normie podano:

 zalecane współczynniki głównych powierzchni wnętrza:

  • sufit od 0,7 do 0,9 (poprzednio: od 0,6 do 0,9)
  • ściany od 0,5 do 0,8 (poprzednio: od 0,3 do 0,8)
  • podłoga od 0,2 do 0,4 (poprzednio: od 0,1 do 0,5)

 zalecane poziomy natężenia oświetlenia:

  • ściany Em > 50lx przy równomierności Uo ≥0,10
  • sufit Em > 30lx przy równomierności Uo ≥0,10

 zalecane poziomy natężenia oświetlenia dla takich obiektów, jak np. biura, szkoły, szpitale, korytarze, schody:

  • ściany Em > 75lx przy równomierności Uo ≥0,10
  • sufit Em > 50lx przy równomierności Uo ≥0,10.

Wymagania dotyczące oświetlenia ścian i sufitu w niektórych miejscach, np. w magazynach, hutach, dworcach kolejowych, mogą być niższe.

Poziom i rozkład natężenia oświetlenia w otoczeniu miejsca pracy 

Szkic pola zadania wzrokowego, bezpośredniego otoczenia i tła   
Rys. 1. Szkic pola zadania wzrokowego, 
bezpośredniego otoczenia i tła

Poziom i rozkład natężenia oświetlenia w polu pracy wzrokowej oraz w bliższym i dalszym otoczeniu wpływa na wydolność wzrokową i komfort widzenia. 

W poprzednio obowiązującej normie wymagane poziomy i równomierności natężenia oświetlenia były przypisane do pola zadania wzrokowego i jego bezpośredniego otoczenia. W nowej normie wprowadzono dodatkową powierzchnię – tło, o szerokości minimum 3 m, przylegające do pola bezpośredniego otoczenia. Poglądowy szkic powierzchni uwzględnianych w obliczeniach oświetleniowych przedstawiono na rysunku 1.

Wymagania dotyczące poziomu i równomierności natężenia oświetlenia pola zadania wzrokowego, zróżnicowane zależnie od rodzaju wnętrza i zadania wzrokowego, podane są w tablicach stanowiących załącznik do normy. Przykładowy fragment takich wymagań dla obiektów edukacyjnych zawiera tabela 1.

 

Tabela 1. Wykaz wymagań oświetleniowych dla pomieszczeń edukacyjnych (przykładowe wartości – PN-EN 12464 Tab. 5.36)

Rodzaj wnętrza, zadania lub czynności

Em  [lx] 

 UGRL  Uo  Ra Uwagi
Sale lekcyjne30019 0,60 80zaleca się oświetlenie sterowane
j.w. nauka wieczorem, dorośli500190,7080zaleca się oświetlenie sterowane
 

   

Tablice czarne,
zielone i białe

500

190,7080unikanie odbić; nauczyciel powinien być oświetlony pionowym oświetleniem o odpowiednim natężeniu (Ev)
Pracownie artystyczne w szkołach artystycznych750190,7090TCP ≥ 5000K < 6500K
Stoły prezentacyjne750190,7090 
Laboratoria językowe300190,6080 
Halle wejściowe200220,4080 
Korytarze10025

0,40

80 

Wymagania dotyczące zależności pomiędzy poziomami natężenia oświetlenia pola zadania wzrokowego a jego bezpośredniego otoczenia wg wymagań poprzedniej normy zestawiono w tabeli 2a, natomiast wymagania wg nowej normy – w tabeli 2b.

Tabela 2a. Związki pomiędzy natężeniem oświetlenia w polu zadania wzrokowego i w polu bezpośredniego otoczenia [1]

Natężenie oświetlenia w polu
zadania wzrokowego [lx]

Natężenie oświetlenia w polu 
bezpośredniego otoczenia [lx]
≥ 750500
500300
300200

≤ 200

Ezadania
Równomierność Uo ≥ 0,7Równomierność Uo ≥ 0,5

Tabela 2b. Związki pomiędzy natężeniem oświetlenia w polu zadania wzrokowego i w polu bezpośredniego otoczenia [2]

Natężenie oświetlenia w polu
zadania wzrokowego [lx]

Natężenie oświetlenia w polu 
bezpośredniego otoczenia [lx]
≥ 750500
500300
300200

200

150
150Ezadania
100Ezadania
≤50Ezadania

Natężenie oświetlenia na polu tła powinno wynosić 1/3 poziomu natężenia oświetlenia na polu bezpośredniego otoczenia pola zadania wzrokowego.

Równomierności natężenia oświetlenia rozpatrywanych powierzchni powinny spełniać następujące wymagania:

  • dla pola bezpośredniego otoczenia pola zadania: U ≥ 0,40
  • dla pola tła: U ≥ 0,10

W przypadkach, gdy wielkość i/lub lokalizacja miejsc pracy jest nieznana należy:

  • całą powierzchnię potraktować jak pole zadania i oświetlić zgodnie z przyjętymi przez projektanta założeniami,
  • równomierność oświetlenia dostosować do wymagania U ≥ 0,40
  • po ustaleniu lokalizacji przeprojektować oświetlenie.

follow us in feedly
Średnia ocena:
 
REKLAMA

Otrzymuj wiadomości z rynku elektrotechniki i informacje o nowościach produktowych bezpośrednio na swój adres e-mail.

Zapisz się
Administratorem danych osobowych jest Media Pakiet Sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku, adres: 15-617 Białystok ul. Nowosielska 50, @: biuro@elektroonline.pl. W Polityce Prywatności Administrator informuje o celu, okresie i podstawach prawnych przetwarzania danych osobowych, a także o prawach jakie przysługują osobom, których przetwarzane dane osobowe dotyczą, podmiotom którym Administrator może powierzyć do przetwarzania dane osobowe, oraz o zasadach zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych.
Komentarze (0)
Dodaj komentarz:  
Twój pseudonim: Zaloguj
Twój komentarz:
dodaj komentarz
Stowarzyszenie Elektryków Polskich
Stowarzyszenie Elektryków Polskich
ul. Świętokrzyska 14, Warszawa
tel.  +48 22 5564-302
fax.  +48 22 5564-301
$nbsp;
REKLAMA
Nasze serwisy:
elektrykapradnietyka.com
przegladelektryczny.pl
rynekelektroniki.pl
automatykairobotyka.pl
budowainfo.pl