Mostki termiczne

fot. Explorer1001/CC/Wikimedia Commons

Generalną zasadą w domu energooszczędnym jest zapewnienie odpowiedniej grubości i ciągłości izolacji cieplnej przegród zewnętrznych. Niestety w niektórych miejscach z różnych przyczyn nie udaje się zastosować tej zasady i wówczas droga ucieczki ciepła staje się krótsza niż w pozostałym obszarze przegrody. W tych miejscach zwanych mostkami termicznymi w tym samym czasie tracimy znacznie więcej ciepła z budynku niż w pozostałych częściach przegród zewnętrznych.

Mostków termicznych nie da się wyeliminować, ale można znacznie ograniczyć ich wpływ na wielkość strat ciepła z budynku i koszty za ogrzewanie. Oprócz aspektów ekonomicznych, związanych z wyższym zapotrzebowaniem na ciepło przez budynek, dochodzi jeszcze problem związany z powstawaniem wilgoci w miejscach występowania mostków. Powoduje to rozwój chorobotwórczych grzybów i pleśni.

Ograniczenie występowania mostków termicznych jest jednym z kluczowych elementów w przypadku projektowania i realizacji domów energooszczędnych.

Rodzaje mostków termicznych

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje mostków termicznych: liniowe oraz punktowe.

Mostki punktowe są mniej istotne i dlatego są często pomijane w obliczeniach cieplnych. Przykładem tego typu miejsca może być stosowanie łączników metalowych, przytwierdzanie styropianu do ściany za pomocą metalowych kołków czy też stosowanie śrub w konstrukcjach drewnianych. Istnieje wiele sposobów zabezpieczania się przed tego typu mostkami. Można, zamiast stalowych kołków przytwierdzających styropian do ściany, zastosować kołki plastikowe (plastik ma znacznie mniejszy współczynnik przewodzenia ciepła od stali).

Poważniejszym problemem są mostki liniowe, które zajmują rozległe obszary, co sprawia, że ich eliminacja jest znacznie trudniejsza. Najczęściej powstają na skutek błędnie zaprojektowanych detali lub błędnego ich wykonania albo z obu tych powodów. Przyczynę ich powstawania można zbadać za pomocą termografii, która pozwala na obserwowanie uciekającego z budynku ciepła.

Przykłady liniowych mostków termicznych - przyczyny ich występowania

Liniowe mostki termiczne występują najczęściej w następujących miejscach (rys. 1):

• połączeniu dachu ze ścianą zewnętrzną,
• połączeniu stropu ze ścianą zewnętrzną,
• miejscu obsadzenia okien i drzwi,
• nadprożach,
• wieńcach,
• połączeniu balkonu ze stropem,
• różnego rodzaju elementach „odstających" od bryły budynku (np. wykusze, zadaszenia itp.),
• ścianach piwnic i fundamentach,
• okolicach kominów.

Rys. 2. Mostki termiczne (oznaczone żółtym kolorem) spowodowane zaprawą łączącą cegły w murze. (Źródło : Portal Budujemy dom.pl, http://www.budujemydom.pl/termoizolacja/8264-dom-bez-mostkow-termicznych).

Metody ograniczenia wpływu mostków termicznych

Jak wspomniano wyżej, mostki termiczne powstają z różnych przyczyn (min. bryły budynku, rodzaju konstrukcji, połączenia różnego rodzaju materiałów, nieodpowiedniego wykonania poszczególnych elementów budynku). Mnogość tych przyczyn powoduje, że zlikwidowanie wszystkich mostków jest praktycznie niemożliwe, należy jednak dążyć do ograniczenia, w jak najwyższym stopniu, ich wpływu na bilans cieplny budynku.

Zmniejszenie wpływu mostków termicznych powinno odbywać się na każdym etapie realizacji domu. Tylko wielostronne działanie pozwoli uzyskać zadowalające efekty.

Projektowanie

Pierwszym etapem jest projektowanie bryły budynku. Powinna być ona jak najbardziej zwarta. Duża ilość załamań, różnego rodzaju balkony i tarasy, skomplikowane dachy z dużą ilością połaci to potencjalne miejsca występowania mostków termicznych.

Dobór materiałów

Kolejnym etapem jest wybór materiałów zarówno izolacyjnych, jak również konstrukcyjnych. Jeśli chodzi o materiał konstrukcyjny, istotnym jest, aby wybierać ten o jak najmniejszym współczynniku przewodzenia ciepła (wartość deklarowana przez producenta). Dobrym materiałem na ściany konstrukcyjne dla domków jednorodzinnych są bloczki z betonu komórkowego, pustaki Porotherm czy mało popularne w Polsce (w Europie zyskująco duża popularność) bloczki keramzytowe, charakteryzujące się dobrymi właściwościami cieplnymi oraz zapewniające bardzo korzystny mikroklimat. Wybór materiału o dobrych właściwościach izolacyjnych może uchronić nas od wpływu mostków termicznych powstałych na skutek błędów wykonania ocieplenia. Wybierając materiał izolacyjny, musimy mieć na uwadze to, jakie miejsce ocieplamy, bo nie każdy materiał nadaje się do wszystkich miejsc. Źle dobrany materiał (nawet przy grubszej warstwie), może powodować powstawanie mostków termicznych wywołanych na przykład zawilgoceniem. Takim miejscem są między innymi ściany piwnic oraz fundamenty.

Rys. 3. Wpływ zawilgocenia ściany na powstanie mostków termicznych (kolor czerwony). (Źródło : Opracowanie KAPE – „Raport z badania termowizyjnego budynku zlokalizowanego w Warszawie", Warszawa, październik 2005 r.).

Źródło: Energooszczędne 4 kąty