Polskie szkoły nie spełniają europejskich norm oświetleniowych

Jak wynika z badań zrealizowanych w ramach ogólnokrajowego konkursu dla młodzieży, zorganizowanego przez Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID, polskie szkoły nie spełniają europejskich norm oświetleniowych¹. Przestarzałe systemy oświetleniowe w klasach i pracowniach dydaktycznych obniżają komfort nauki oraz mogą przyczynić się do pogorszenia wzroku uczniów.

Ciemno jak w polskiej szkole

Wszystkim nam zależy na jak najlepszym życiowym starcie kolejnych pokoleń. Ogromną rolę w tym procesie mają do odegrania szkoły, w których nasze dzieci zyskują wiedzę, umiejętności i pewność siebie, niezbędne do kształtowania przyszłości - swojej oraz otaczającego ich świata.

Tymczasem wyniki badania przeprowadzonego w minionym roku w ramach konkursu „Wiedza o OZE oświetli Twoją szkołę”² dowodzą, że oświetlenie w polskich salach lekcyjnych nie spełnia odpowiednich norm. Prawie 40% szkół ma źle oświetlone ławki, z czego 1/2 nie spełnia wymaganego minimum nawet w połowie. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o oświetlenie tablicy. Żadna ze szkół biorących udział w badaniu nie spełniła kryteriów w tym zakresie, a blisko 2/3 szkół nie wypełniło norm nawet w połowie. Co gorsza, w co piątej szkole oświetlenie tablicy było na poziomie zaledwie 1/5 zalecanej normy lub nawet poniżej tej wartości. Taka sytuacja może niestety prowadzić do wad wzroku, ponieważ częste przenoszenie wzroku z ciemnej tablicy na kartki zeszytu leżącego na oświetlonej ławce wywołuje zmianę adaptacji oczu dziecka. Dlatego też, aby uniknąć męczących zmian adaptacyjnych, obecnie zalecane jest dodatkowe doświetlenie tablicy.

W polskich szkołach zainstalowane są przestarzałe systemy oświetleniowe, pochodzące często z lat 70 i 80, a więc z czasów, gdy naukę pobierali rodzice dzisiejszych uczniów! W ponad 90% z przebadanych szkół zidentyfikowano oświetlenie, które negatywnie wpływa na komfort widzenia. Przestarzałe oprawy, oparte na jarzeniówkach starszych generacji, powodują migotanie i efekty stroboskopowe, co z kolei negatywnie wpływa na koncentrację dzieci i może powodować bóle głowy. Wszelkiego typu zbędne refleksy świetlne i zbyt jaskrawe lampy pogarszają zdolność skupienia i przetwarzana danych. Przestarzałe systemy oświetleniowe wpływają także niekorzystnie na prawidłowe postrzeganie kolorów przez dzieci.

– Niewłaściwe czy niewystarczające oświetlenie miejsca pracy ucznia to problem dość często bagatelizowany w naszym kraju. Niepokoić może fakt, że właśnie w szkołach wiele podstawowych elementów bezpiecznych zachowań jest lekceważonych. Zapewne nie bez znaczenia jest tu sytuacja finansowa oświaty. Jednak właściwe działania w tym zakresie oraz budzenie świadomości uczniów i rodziców są w tym wypadku najważniejsze – to najtańsze rozwiązanie, a nie najdroższe jak się powszechnie sądzi – Marcin Babski – ekspert ds. BHP certyfikowany przez CIOP – PIB.

Dobre oświetlenie – dobre wyniki w nauce

Odpowiednio zaaranżowane środowisko do nauki zwiększa zdolność dzieci do koncentracji, wpływając w ten sposób na efektywne wykorzystanie czasu spędzonego w szkole. Dzieci najlepiej odbierają oświetlenie zbliżone do naturalnego światła słonecznego. Tak oświetlone miejsce nauki staje się bardziej komfortowe, ułatwiając uczniom koncentrację lub pobudzając ich do większego wysiłku intelektualnego.

Jak pokazały wyniki badania szkół w Hamburgu, światło w znaczący sposób wpływa na efekty pracy uczniów. W badaniu wzięło udział  166 uczniów (w wieku od 8 do 16 lat). Na potrzeby eksperymentu sprawdzono wiele sal lekcyjnych w różnych rodzajach szkół, mierząc wyniki w nauce przed i po zamontowaniu nowoczesnego oświetlenia. Dzięki poprawie oświetlenia w szkołach i oddaniu w salach lekcyjnych dynamiki światła dziennego zdecydowanie poprawiło się zachowanie uczniów oraz ich zdolność koncentracji i skupienia uwagi. Współczynnik popełniania błędów spadł prawie o połowę, a szybkość czytania u dzieci wzrosła o prawie 35%³.

Jasna szkoła – prosta sprawa

W odpowiedzi na zły stan oświetlenia w szkołach oraz w trosce o zdrowie i komfort nauki dzieci, ruszył ogólnopolski projekt pod nazwą „Jasna szkoła - prosta sprawa!”, skupiający firmy, organizacje oraz instytucje, które wierzą, że poprawa warunków pracy i nauki w polskich szkołach jest możliwa.

• Głównym organizatorem projektu jest firma Philips, obchodząca w tym roku 90-lecie obecności w Polsce.
• Patronem merytorycznym projektu jest Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
• Patronami honorowymi projektu są Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.
• Partnerami projektu są także firma Pepsi Co. oraz Klub Piłkarski Legia Warszawa.

Ambasadorem konkursu jest były reprezentant Polski w piłce nożnej, Mirosław Szymkowiak.

W projekcie biorą udział 124 gimnazja ze 110 miast w Polsce. Jego pierwszym etapem jest konkurs wiedzy dla uczniów gimnazjów na temat zrównoważonego rozwoju (ekologia, profilaktyka zdrowotna, sposoby oszczędzania energii, zasady higieny, właściwa dieta i nawyki żywieniowe). Drugim etapem będzie, natomiast turniej piłkarski którego finały odbędą się już wiosną tego roku w Warszawie na stadionie Pepsi Arena.

Do 15 marca 2012 r. zgłoszone szkoły będą wykonywały zadania w ramach konkursu wiedzy (zajęcia teoretyczne i praktyczne pod nadzorem nauczyciela) oraz wypełnią internetowy test wiedzy. Na tej podstawie zostanie wyłonionych 16 finalistów. Wiosną 2012 r. rozegrają one finałowy turniej piłkarski, który wyłoni zwycięzców całego projektu. Nagrodą główną konkursu jest nowoczesne i energooszczędne oświetlenie sal lekcyjnych, ufundowane przez firmę Philips, z okazji 90-lecia działalności firmy w Polsce. Zawodnicy wszystkich 16 drużyn rywalizujących w turnieju piłkarskim będą jednocześnie grali o zdobycie nagród, w postaci wymiany oświetlenia, dla swoich kolegów ze szkół, które w danym województwie zajęły kolejne miejsca w konkursie wiedzy. Przykładowo, dzięki wygranej w turnieju piłkarskim, 8 szkół z tego samego województwa, które zajęły kolejne miejsca w turnieju wiedzy również zyska możliwość wymiany oświetlenia ufundowanej przez Philips.  

Więcej informacji oraz pełny regulamin na stronie internetowej: www.jasnaszkola.pl